Reverb คืออะไร มีกี่ประเภท พร้อมเคล็ดลับในการใช้งาน

สารบัญ

• Reverb คืออะไร?
• รู้จักกับ Reverb ให้ลึกขึ้นอีกสักนิด
• Reverb มีกี่ประเภท?
• ทำไมต้องใช้ Reverb?
• เคล็ดลับในการใช้งาน Reverb
• Plugins และ Software สำหรับ Reverb แนะนำในตอนนี้
• Q&A ถาม/ตอบ

Reverb คืออะไร?

---

Reverb (รีเวิร์บ) ย่อมาจาก Reverberation (รี-เวอ-เบ-เร-ชั่น) คือเสียงก้องที่เกิดจากการสะท้อนจากพื้นผิวของห้อง  เป็นเสียงที่เป็นการรวมกันระหว่างเสียงเดิม(Direct Sound หรือ Original Sound) และเสียงที่เกิดจากการสะท้อนจากพื้นผิว หรือกำแพงในสถานที่ปิด ส่งผลให้เสียงที่ได้ ให้ประสบการณ์ในการฟังที่มีเอกลักษณ์ มีเสน่ห์ที่น่าหลงไหล

โดยที่ Reverb หรือเสียงก้องไม่จำเป็นที่จะต้องเกิดจากการใช้ดิจิตอลเอฟเฟกต์เพียงเท่านั้น แต่สามารถที่จะเกิดขึ้นตามธรรมชาติได้ เช่น การแสดงคอนเสิร์ตใน ฮอลล์ หรือโรงละคร ก็จะให้อารมณ์ของเสียงที่แตกต่างจากการฟังคอนเสิร์ตที่เทศกาลดนตรีอย่างสิ้นเชิง

— กลับไปที่สารบัญ —

---

รู้จักกับ Reverb ให้ลึกอีกสักนิด

---

อย่างที่ผมได้บอกไปว่า Reverb นั้นสามารถที่จะเกิดขึ้นตามธรรมชาติได้ โดยที่มันไม่ใช่สิ่งที่พบเห็นได้ยาก แต่มันเกิดขึ้นกับเราแทบจะทุกขณะที่เราได้ยินเสียงอะไรก็ตาม ผมจะยกตัวอย่างง่ายๆ  เพื่อที่จะให้เพื่อนๆ เข้าใจเกี่ยวกับ Reverb และเข้าใจวิธีที่มนุษย์เราได้ยินตามนี้ครับ

 

สมมุติว่าคุณกำลังนั่งอยู่ภายในห้องสักห้องนึง และมีลำโพง 1 ตัวตั้งเปิดเพลงอยู่กลางห้อง เราจะเรียกลำโพงที่เปิดเพลงว่าเป็นแหล่งกำเนิดเสียง(Sound Source) โดยที่เสียงที่เดินทางมาถึงหูของเรา จะถูกแบ่งออกเป็น 3 ประเภทคร่าวๆ ดังนี้ครับ

1. Direct Sound คือเสียงที่เดินทางตรงมาที่หูของเรา จะเป็นเสียงที่ชัด และมีรายละเอียดของเสียงที่มากที่สุด
2. Early Reflection คือเสียงสะท้อนที่เดินทางมาที่หูของเราผ่านการสะท้อนกับผนัง หรือสภาพแวดล้อมต่างๆ ภายในห้องเพียง 1 ครั้ง รายละเอียดของเสียงจะดรอปลง แต่ยังคงให้รายละเอียดต่างๆ อยู่บ้าง ​Early Reflection จะช่วยเพิ่มอารมณ์ และมิติของเสียง หรือเพลงที่เล่น ให้มีความเป็นธรรมชาติมากยิ่งขึ้น
3. Late Reflection คือเสียงที่สะท้อนกับผนัง หรือสภาพแวดล้อมภายในห้องมากกว่า 1 ครั้งขึ้นไป เป็นเสียงที่จะเดินทางมาถึงหูของเราช้าที่สุด ช่วยให้เรารับรู้ขนาดของสถานที่ และรู้สึกถึงเสียงที่เกิดจากบรรยากาศโดยรอบ เติมเต็มมิติของเสียงให้เป็นธรรมชาติ และสมจริงยิ่งขึ้นไปอีก

 

โดยที่ Early Reflection และ Late Reflection 2 อย่างนี้แหละ ที่เราจะเรียกรวมกันว่าเป็น Reverb สรุปโดยง่าย Reverb คือ เสียงที่เกิดจากแหล่งกำเนิดเสียง แล้วเดินทางไปสะท้อนเข้ากับผนัง หรือสภาพแวดล้อม แล้วกลับมาที่หูของเรานั่นเองครับ

— กลับไปที่สารบัญ —

---

ในปัจจุบันเราสามารถที่จะหยิบใช้ Reverb ผ่าน Digital Effects Processors หรือ DAW เพื่อที่จะเพิ่มเสน่ห์ให้กับบทเพลง ที่เราทำหรือฟัง โดยที่ Reverb ก็จะมีประเภทแยกย่อยลงไปอีก เราควรจะต้องหยิบ Reverb แบบไหนมาใช้งานยังไง? ถ้ายังคงมีคำถามหรือสงสัยกันอยู่ งั้นไปต่อกันเลยครับ

Reverb มีกี่ประเภท?

---

โดยที่ผมจะขออนุญาตแบ่งตามลักษณะการจำลองเสียงของ Reverb เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ ดังนี้ครับ

Algorithmic Reverb

เป็น Digital Reverb ที่ทำหน้าที่ในการจำลองเสียงของ Reverb ขึ้นมาจากหลักคณิตศาสตร์ โดยที่จะมีอัลกอริทึ่มให้คุณเลือกใช้ หลากหลายแบบ และมี Parameter ให้เลือกปรับเพื่อปรับจูนเสียงได้ตามชอบ โดยที่จะมีอัลกอริทึ่มที่จำลองเสียงออกมาได้หลากหลายแบบ ให้เลือกใช้ โดยผมจะยกตัวอย่างมาให้ดูทั้งหมด 4 แบบ

1. Room Reverb : เป็นประเภทของ Reverb ที่จะจำลองเสียงให้เหมือนอยู่ภายในห้องที่มีขนาดเล็ก-กลาง โดยที่จะเป็นการเพิ่มรายละเอียดของเสียง ให้มีความละเอียดอ่อนมากยิ่งขึ้น เหมาะสำหรับงานแสดงสดที่มีพื้นที่ไม่ใหญ่ มีความใกล้ชิดกับผู้ฟัง หรือการบันทึกเสียงแบบ Acoustic
2. Hall Reverb : เป็น Reverb ที่ช่วยให้คาแรคเตอร์ของเสียงที่ได้ เหมือนอยู่ภายใน ฮอลล์จัดแสดงคอนเสิร์ต ศาสนสถาน หรือหอประชุมขนาดใหญ่ ช่วยเพิ่มอารมณ์ความยิ่งใหญ่ให้กับเสียงที่ได้ คุณจะสัมผัสได้ถึงเสียงที่เด่นชัด และก้องกังวาน เหมาะสำหรับการเพิ่มมิติ และความยิ่งใหญ่ของเสียงให้กับวงออเคสตรา หรือคณะนักร้องประสานเสียง
3. Plate Reverb : เป็น Reverb ที่จะจำลองเสียงที่เป็นการสะท้อน และกังวาลของเสียงเมื่อกระทบกับเหล็ก ช่วยให้อารมณ์ของเสียงที่ค่อนข้างใส แต่ก็หนักแน่น เหมาะสำหรับการใช้งานในสตูดิโอบันทึกเสียง โดยเฉพาะการบันทึกเสียงร้อง กีต้าร์ และกลอง
4. Spring Reverb : เป็น Reverb ที่ถอดแบบมาจากแอมป์กีต้าร์ มีลักษณะการทำงานแบบเดียวกันกับ Plate Reverb แต่เปลี่ยนจากเสียงที่สะท้อนจากเหล็กให้กลายเป็นขดสปริงแทน ผลคือเสียงที่ได้จะให้ความกังวาน แต่จะเต็มไปด้วยความไม่แน่นอน มีความโดดเด่น นิยมใช้ในเพลงแนววินเทจ

Convolution Reverb

เป็น Digital Reverb อีกรูปแบบนึงที่จะแตกต่างจาก Algorithmic Reverb พอสมควร หลักการจำลองเสียงของ Convolution Reverb จะเป็นการเข้าไปบันทึกเสียงจากสถานที่จริง โดยที่จะใช้คลื่นเสียง(Impulse) เพื่อบันทึกความแตกต่างของเสียงก้องภายในสถานที่นั้นๆ (Impulse Response) ซึ่งการใช้งานก็จะง่ายสุดๆ เพียงแค่หาโหลด Plugins ของสถานที่ที่ต้องการ และตั้งค่า IR(Impulse Response) ก็เป็นอันจบ

— กลับไปที่สารบัญ —

ทำไมต้องใช้ Reverb

---

เพื่อเพิ่มมิติของเสียง ให้มีความสมจริง

การที่หูของเราได้ยินเสียง จากแหล่งกำเนิดเสียง มันไม่ใช่ว่าเราได้ยินเสียงเหล่านั้นโดยตรงจากแหล่งกำเนิดเสียงเพียงอย่างเดียว แต่หูของเราจะรับเสียงที่ผ่านการสะท้อนจากวัตถุโดยรอบ เพื่อที่จะสามารถบอกถึงขนาดของสถานที่ และระยะทางระหว่างตัวเรากับแหล่งกำเนิดเสียง การที่เรานำ Reverb มาใช้ในการบันทึกเสียง จะทำให้เครื่องดนตรี หรือเสียงร้อง มีความเป็นธรรมชาติ และสมจริงมากยิ่งขึ้น

 

เพื่อถ่ายทอดอารมณ์และบรรยากาศที่ศิลปินต้องการจะสื่อ

Reverb ไม่เพียงแต่จะช่วยเพิ่มมิติของเสียง ให้สมจริงยิ่งขึ้น แต่ยังช่วยให้ศิลปินสามารถที่จะถ่ายทอดอารมณ์และบรรยากาศตามที่ต้องการได้ ด้วยการใช้ Reverb ยกตัวอย่างเช่น หากคุณต้องการให้ผู้ฟังอินไปกับเพลงของคุณ คุณอาจจะต้องเลือกใช้ Room Reverb เพื่อให้ความรู้สึกว่าเสียงดนตรี หรือเสียงร้องอยู่ใกล้ตัวผู้ฟัง หากคุณต้องการที่จะอัดเพลงที่ต้องร้องประสานเสียง คุณอาจจะต้องใช้ Hall Reverb เพื่อให้เสียงร้องหลายๆ เสียงมีความกลมกลืนกันไปด้วย Reverb ของห้องโถงขนาดใหญ่

 

เพิ่มกลิ่นอายหรือเอกลักษณ์เฉพาะตัวของศิลปิน

ศิลปินบางคนจะมีลูกเล่นเฉพาะตัว ซึ่ง Reverb ก็เป็น 1 ในลูกเล่นที่ศิลปินต่างชื่นชอบ ด้วยความที่มันจะส่งผลให้เสียงร้อง หรือเสียงดนตรีของศิลปิน มีความเป็นเอกลักษณ์ที่แค่เพียงคุณได้ยินเสียงกีต้าร์ หรือเสียงร้อง ก็อาจจะทำให้ผู้ฟังสามารถนึกถึงหน้าคุณขึ้นมาได้ในทันที

— กลับไปที่สารบัญ —

---

เคล็ดลับในการใช้งาน Reverb

---

1. Pre-Delay : เป็นการตั้งค่าระยะเวลาในการเกิด Reverb โดยที่บางคนอาจจะเรียกว่า Reverb Delay ใช้หน่วยเป็น มิลลิเส็ค (Millisec) สมมุติเรากำหนดค่า Pre-Delay ของเสียงร้องไว้ 1000 ms หมายความว่าหลังจากที่เกิดเสียงร้อง จะมี Reverb ของเสียงร้องตามออกมาภายใน 1 วินาที
   ยิ่งเราตั้ง Pre-Delay มีค่ามาก นั่นหมายความว่า Reverb จะยิ่งเกิดขึ้นช้า ส่งผลให้เสียงร้องของเรามีความชัด และให้รายละเอียดเสียงที่ดี เพราะไม่โดน Reverb เข้ามาเบียด Direct Sound ส่วน Pre-Delay น้อยจะเหมาะกับการใช้เพื่อเพิ่มเนื้อเสียงให้กับเครื่องดนตรีต่างๆ เช่นการเพิ่มมวลเสียงให้กับกลองชุด
2. EQ and Damping : ใส่ EQ ให้กับ Reverb สักหน่อยอร่อยแน่ การใส่ EQ ให้กับ Reverb จะเป็นการปรับโทนเสียงของ Reverb ให้กลมกลืนไปกับ Direct Sound คุณสามารถที่จะปรับ EQ Reverb เพื่อดึงเสียงที่อาจจะบดบังหรือเบียด Direct Sound ลง เพื่อให้ Direct Sound คมชัด และมีรายละเอียดเสียงครบถ้วนอย่างที่ควรจะเป็น
3. Blend And Balance : หาจุดกึ่งกลางระหว่าง Direct Sound และ Reverb เพื่อที่จะให้เสียงที่ได้ มีความเป็นธรรมชาติ ดูเป็นเนื้อเดียวกันมากที่สุด